نمونه تحلیل های بازار سهام ایران
ژانویه 30, 2016
کتاب تحلیل دیداری در بازار سرمایه جان مورفی
ژانویه 31, 2016اخلاق در فناوری های نوین زیستی
اخلاق در فناوری های نوین زیستی
اخلاق در فناوری های نوین زیستی
سه قرن پيش ايزاك نيوتون نوشت:
«…. من خويشتن را تنها شبيه به كودكي مي‌دانم كه در ساحلي به بازي مشغول است و خود را در اينجا و آنجا براي يافتن ريگي صاف‌تر يا صدفي زيباتر از معمول، سرگرم مي‌دارد، در حالي كه اقيانوس بزرگ حقيقت ناشناخته و نامكشوف در پيش‌رويش دامن گسترانيده است.»
زمانيكه نيوتون اقيانوس بزرگ حقيقت را در پيش روي خويش مي‌كاويد قوانين طبيعت در پس پردة رازآلوده و نفوذ ناپذيري از ترس، موهومات و خرافات پنهان شده بودند و علم به قراري كه امروزه مي‌شناسيم، وجود نداشت.
حيات در عصر نيوتون كوتاه، بي‌رحم و خشن بود. مردم عمدتاً بي‌سواد بودند، هرگز كتابي به دست نگرفته و در كلاس درسي ننشسته بودند.
آنان به ندرت چند كيلومتري از زادگاه خود دور مي‌شدند. روزها با پرداختن به‌كارهاي كمرشكن در زير تابش سوزان و بي‌ترحم خورشيد، عرق از جبين فرو مي‌ريختند و شب‌ها هيچ سرگرمي و فراغتي نبود تا به آنان آسايشي ببخشد.
.
سكوت سنگين و آواهاي ميان‌تهي بر شب تيره حاكم بود. آنچه آگاهي و اطلاع غالب مردم را تشكيل مي‌داد اندك بود و بيشتر افراد گرفتار دردهاي جانكاه و بيماريهاي كهنه، كاهنده و مزمن بودند. عمر آدمي غالباً از 30 سال نمي‌گذشت و در اين مدت كوتاه هم انسان به چشم خود شاهد مرگ و مير فرزندان خويش در دوره كودكي بود.
صدف‌ها و ريگ‌هاي اعجاب‌آوري كه نيوتون و ديگر دانشمندان از سواحل اقيانوس علم برداشتند، طليعة جهان شگفت‌آوري از رخدادهای علمي گرديد كه تحولي بزرگ در جامعه انساني پديد آوردند.
.
علم مكانيك نيوتون ماشين‌هاي نيرومند و موتورهاي بخار را به‌وجود آورد. نيروهاي سائقي به تدريج ظهور كردند كه باعث دگرگوني كشاورزي شدند، كارخانه‌ها را توسعه دادند و در بازرگاني تحرك ايجاد كردند و با دگرگون كردن ابزارهاي توليد و گشودن مرزهاي ايالات و كشورها از طريق راه‌آهن به جامعه انساني شكل نويني بخشيدند.
در پايان قرن نوزدهم روند كشفيات وسيع علمي شدت گرفت. پيشرفت‌هاي چشمگير در علم پزشكي كمك كرد تا مردم از گرداب فقر و جهل بيرون آيند، به زندگاني خود غنا بخشند، با دانش نيرو بگيرند و ديدگان خويش را به روي افق‌هاي جديدي بگشايند. در اين دوره مردم به تدريج عنان نيروهاي پيچيده‌اي را آزاد و رها كردند كه مي‌توانستند سلسله‌هاي فئودالي و رسوم باج و خراج دادن به خان‌ها و امپراتوران را منهدم كنند.
.
در پايان قرن بيستم، علم به اوج شكوفايي خود رسيد، راز اتم گشوده شد، مولكول‌هاي حيات آشكار گرديدند و رايانه‌هاي الكترونيكي به وجود آمدند. اين سه دستاورد سرآغاز سه انقلاب بنيادي شدند: انقلاب كوانتومي، انقلاب DNA وانقلاب رايانه‌اي.[2]» مي‌نامند.
اخلاق در فناوری های نوین زیستی
امروزه فناوری هاي زيستي بخش گسترده‌اي از زندگي آدمي را تحت تأثير قرار داده و به همه حوزه‌هاي زندگي وي شكل تازه‌اي بخشيده‌اند؛ صنعت استخراج معادن، توليد انرژي، پلاستيك‌سازي، ساخت الياف، پاكسازي محيط زيست، جنگل‌كاري، كشاورزي، دامداري، صنايع غذايي و دارويي، درمان بيماريهاي صعب‌العلاج، توليد مثل، توليد موجودات تراريخته و طراحي اطفال از حوزه‌هايي هستند كه تحت‌الشعاع فناورهاي نوين زيستي قرار گرفته‌اند. براي .
.
نمونه دانشمندان با استفاده از مهندسي ژنتيك كه ازجمله فناوری هاي زيستي محسوب مي‌شود، به توليد حيوانات تراريخته[4] مي‌باشد. افزون بر اين، امروزه ازحيوانات تراريخته به عنوان اهدا كنندگان عضو پيوندي به انسان‌ها نيز استفاده مي‌شود. بدين صورت كه با داخل كردن ژن‌هاي انساني به جنين حيوانات در صدد توليد اندام‌های سازگار با ژنوم انساني هستند تا احتمال عدم پذيرش چنين اندام‌هايي توسط بدن انسان به حداقل برسد. اخیراً يكي از شركت‌ها براي بررسي ميزان اثربخشي استفاده از كبد خوك‌هاي داراي ژن پيوندي آزمايش‌هاي باليني انجام داده است تا بدين وسيله بتواند براي درمان بيمارانِ با مشكلات حادّ كبدي كه در انتظار اهداي كبد مناسب مي‌باشند، اقدام بايسته را انجام دهد.
امروزه فناوري زيستي وارد حوزه‌هاي جديدتري چون مهندسي بافت و ساخت اندام‌هاي انساني نيز شده است؛ هم اينك در برخي آزمايشگاههاي دنیا، تحقيقاتي در زمينه ساخت بخش‌هاي مختلف بدن چون قلب، گوش، پستان، غضروف، بيني، شش، كبد، لوزالمعده و حتي كروموزوم‌هاي انساني صورت مي‌گيرد براي نمونه در آوريل سال 1997 پژوهشگران دانشكده پزشكي يكي از دانشگاههای ايالت اهايو اعلام كردند نخستين كروموزوم مصنوعي انسان متولد شده است،
.
اين مسأله مي‌تواند امكانات نامحدودي را براي اصلاح ساختار ژنتيكي افراد پيش يا پس از بارداري فراهم سازد. همچنين پيشرفت‌هاي ديگري چون فناوري نگهداري طولاني مدت اسپرم، تخمدان و حتي جنين، لقاح آزمايشگاهي (IVF)، فناوريهاي كمك باروري (ART)، پيوند رحم، پديده مادر جايگزين، توليد رحم‌هاي مصنوعي و… امکان دگرگون سازی آينده بارداري و توليد مثل بشر را فراهم می‌سازد و بدين ترتيب آدمي مي‌تواند تا حد گسترده‌اي حتي بر روي كودكان متولد نشده، كنترل و دستكاري اعمال نمايد.
نکته مهم
نكته مهمي كه بايد به آن توجه كرد، اين است كه هر زماني يك فناوري نوین، اختراع و به جامعه عرضه مي‌گردد، تبليغات گسترده‌اي از سوي شركت‌هاي چندملّيتي ذي‌نفع در زمينه مزايا و دستاوردهاي مثبت آن صورت مي‌گيرد، بدون آنكه اشاره‌اي به جنبه‌هاي اخلاقی، حقوقی و موضوعات نگران‌كننده ملازم با اين فناوري صورت پذيرد.
البته برخي مطبوعات و رسانه‌ها به بررسي عميق‌تر موضوعات چالش‌برانگيز و نگران‌كننده آن مي‌پردازند،
با وجود اين عموم جامعه همچنان درمعرض گزارش‌های هيجان‌انگيز و غيرانتقادي پيشرفت‌هاي نوين و بي‌شمار اين‌گونه فناوريها قرار مي‌گيرند و در مقابل كمتر تلاشي براي بررسي مخاطرات، مشكلات و گرفتاريهاي پيچيده اين فناوريها انجام مي‌شود.
.
اگر بخواهيم واقع‌بينانه به اين‌گونه فناوريها بنگريم بايستي اعتراف نماييم كه برخي از دستاوردهاي آنها بسيار چشمگير است و كمك شاياني به بهبود زندگي آدمي مي‌نمايد مثلاً در حال حاضر با استفاده از اين فناوريها بسياري از بيماريهاي ژنتيكي در سطح مولكولي شناسايي شده‌اند كه با استفاده از تكنيك «ژن‌درماني» به سهولت قابل درمان هستند يا در زمينه فناوري شبيه‌سازي با استفاده از تكنيك SCNT كه موضوع مورد بحث اين كتاب مي‌باشد، دانشمندان مي‌توانند درآينده بسياري از اندام‌هاي پيوندي مورد نياز بيماران نیازمند به اهدای عضو را در آزمايشگاه بسازند يا اينكه زوجين ناباروري كه با روش‌هاي درماني متعارف نمي‌توانند بچه‌دار شوند، با اين روش به راحتي بچه‌دار مي‌شوند.
هيچ كس نمي‌تواند منكر دستاوردهاي چشمگير چنين فناوريهايي گردد زيرا بسياري از آرزوها و خواسته‌هاي ما را برآورده مي‌سازند و نويد دهنده شيوه بهتر زندگي در آينده مي‌باشند. شايد بدين علت است كه بحث پيرامون آنها دشوار، هيجان‌انگيز و در عين حال جالب مي‌باشد.
حال حاضر
هم اكنون جهان منتظر است تا ببيند كه آيا نخستين انسان شبيه‌سازي شده متولد مي‌شود يا هنوز وقت آن نرسيده است؟
اما اين مسأله كه چه وقت نخستين انسان شبيه‌سازي شده يا به عبارتي دست‌‌ساز پا به منصه ظهور مي‌گذارد چندان اهميت ندارد، مسأله اصلي اين است كه با تولّد او چه پيش خواهد آمد؟ مفاهيمي چون توليدمثل، خانواده، والديّت، هويت شخصي و… تا چه حدي از اين واقعه متأثر خواهند گردید؟
فرد شبيه‌سازي شده چه جايگاهي در جامعه و روابط اجتماعي خواهد داشت؟
نگاه او به ديگران و متعاقباً نگاه ديگران به وي چگونه خواهد بود؟ آیا او از اینکه نتيجه خواست و انتخاب فرد يا افراد ديگري است، احساس خوشايندي خواهد داشت؟
آيا او همانند ديگر افراد مي‌تواند آينده خود را آزادانه برگزيند يا اينكه سرنوشت او از قبل مشخص و تعيين شده است؟ و….
بخشی مقدمه کتاب:شبیه سازی انسان: ملاحظات علمی و اخلاقی
[2]. Biotechnology
[4]. اين ماده مي‌تواند غذاي كودكان زودرسي باشد كه توانايي خوردن مستقيم شير از پستان مادر را ندارند.
